Begrijpen hoe het Nederlandse schoolsysteem functioneert is een goed begin als je in dit land wil gaan studeren. Cijfers, vakken, examens, vakanties,… Hoe werkt de school in Nederland? Wij leggen het hieronder uit!
W e denken als Belgen de Nederlandse manier van leven goed te kennen: we kennen de windmolens, kraampjes met tulpen in alle kleuren, de voorliefde voor fietsen… Om de cultuur van het land echt te ervaren en te ontdekken dat er in Nederland veel meer is dan dat, kan een schooljaar in het buitenland de perfecte manier zijn.
Nederland is hét compromis om in het buitenland te studeren en een heel nieuwe ervaring op te doen zonder al te ver van huis af te dwalen, waardoor het ook gemakkelijker is om contact met je nieuwe vrienden te onderhouden eens je studie afgelopen is. In dit artikel vind je alle informatie over het Nederlandse schoolsysteem om aan dit avontuur te beginnen.
De sterke punten van het Nederlandse schoolsysteem
Het Nederlandse schoolsysteem verschilt in een aantal opzichten van het Belgische schoolsysteem. Dit zijn de belangrijkste bijzonderheden:
Flexibiliteit en autonomie van de school
Elke school bepaalt autonoom het begin en het einde van het schooljaar, de duur van de lessen, de onderwijsmethoden… Zo kunnen de scholen zorgen voor een juist evenwicht tussen de lessen in de klas en de buitenschoolse activiteiten, waarbij het schoolleven van de leerling centraal staat.
Nieuwe, goed georganiseerde infrastructuur
Nederlandse scholen zijn over het algemeen nieuw gebouwd of gerenoveerd en uitgerust met gespecialiseerde laboratoria. In de meeste scholen zijn er ook bibliotheken, werkruimtes, computerlokalen… De school stelt het schoolmateriaal vaak gratis ter beschikking, vooral in het lager onderwijs.
Curriculum op maat
Rekening houdend met de verplichte vakken kunnen studenten hun studieplan personaliseren door te kiezen uit het brede aanbod van Nederlandse scholen. Dankzij overeenkomsten tussen de scholen is het mogelijk bepaalde vakken te volgen en examens af te leggen aan andere scholen dan de eigen school. Een uitgelezen kans om je passies te ontdekken!
Hoog opleidingsniveau
Het Nederlandse schoolsysteem wordt beschouwd als een van de beste ter wereld vanwege de aandacht voor het onderwijs. Sinds een jaar of tien bieden veel instellingen een excellentieprogramma voor de meest verdienstelijke studenten aan, met als doel hen heel persoonlijk te begeleiden.
Toegankelijke leraren
Nederlandse docenten proberen met elke leerling een vertrouwensrelatie op te bouwen en zijn heel toegankelijk voor vragen of verduidelijkingen. Bovendien worden leerlingen die moeite hebben met een bepaald vak door hun docenten extra ondersteund via specifieke gratis cursussen. Het Nederlandse model ziet de leraar ook echt in de rol van mentor die de leerling en zijn specifieke noden centraal stelt.
Toekomstgericht
Nederlandse scholen stellen de toekomst van de leerling voorop door een stimulerende leeromgeving te creëren die de kansen op succes verhoogt. Net zoals in België wordt op elke school naast Nederlands ook Engels onderwezen. Afgestudeerde studenten hebben dan ook een grondige kennis van beide talen.
De opleiding in Nederland
De leerplicht in Nederland begint op 5-jarige leeftijd met de basisschool en eindigt op 16-jarige leeftijd, maar veel kinderen worden al op 4-jarige leeftijd ingeschreven en volgen een tussenjaar. Zo zit het Nederlandse schoolsysteem in elkaar:
01
Kleuterschool
De kinderopvang en de Nederlandse kleuterscholen, van 3 maanden tot 4 jaar, zijn uitsluitend particulier. De staat verbindt zich ertoe een deel van de kosten te vergoeden naargelang het gezinsinkomen, indien beide ouders werken. Kleuterscholen kunnen in het Nederlands zijn of in andere talen. Een goedkoper alternatief is de Peuterspeelzaal, waar alleen kinderen tussen 2 en 4 jaar kunnen worden ingeschreven en slechts vier dagen per week voor maximaal vier uur per dag naartoe kunnen.
02
Basisschool
De lagere school, of basisschool, is waar kinderen van 4 tot 12 jaar terecht kunnen. Elk jaar heeft zijn eigen “Groep” en aan het eind van het achtste jaar wordt een toets (examen) afgenomen. Het resultaat daarvan, samen met het advies van de leraren, leidt de leerling naar de meest geschikte middelbare school. Als studenten het niet eens zijn met het aanbevolen traject, kunnen ze een oriëntatiejaar volgen.
03
Middelbare school
De Nederlandse middelbare school is, net zoals in België, verdeeld in drie studierichtingen: het VMBO (Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs), het HAVO (Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs) en het VWO (Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs). De verdeling van deze drie studierichtingen lijkt op ons ASO-, TSO- en BSO-systeem.
Studietrajecten voor de middelbare school
Het VMBO bestrijkt de leeftijdsgroep 12-16 jaar. In dit schooltype overheerst het praktijkonderwijs en wordt gestreefd naar een rechtstreekse toetreding tot de arbeidsmarkt.
De HAVO, of algemene middelbare school, bestrijkt de leeftijdsgroep 12-17 jaar. De HAVO is verdeeld in een eerste cyclus van drie jaar en een tweede cyclus van twee jaar. Hier krijgen leerlingen algemeen onderwijs dat hen voorbereidt op een hogere beroepsopleiding. Na de eerste vijf jaar is het mogelijk de laatste twee jaren van de VWO-opleiding te volgen en het bijbehorende diploma te halen.
Het VWO beslaat de leeftijdsgroep 12-18 jaar. Het is verdeeld in twee cycli, beide van drie jaar. Theoretisch onderwijs overheerst. Deze opleiding is vergelijkbaar met onze ASO-schoolroute. Er zijn enkele verplichte vakken waaronder Nederlands, Engels, sociale wetenschappen, lichamelijke opvoeding, een tweede vreemde taal (facultatief) en een kunstklas. VWO’s verschillen ook in de aanwezigheid of (al dan niet) verplichte studie van Latijn en Grieks:
- Het Atheneum: Grieks en Latijn worden niet onderwezen.
- Het Gymnasium: Grieks en Latijn zijn verplicht.
- Het Lyceum: Grieks en Latijn zijn optioneel.
Na het afstuderen aan het VWO is het mogelijk om naar elk type universiteit te gaan.
04
Universiteit
Nederlandse universiteiten worden tot de beste ter wereld gerekend vanwege de hoge kwaliteit van het onderwijs, de relatief lage prijzen (gemiddeld 2000 euro per jaar) en de internationale omgeving.
In Nederland zijn er hoofdzakelijk drie onderwijstrajecten te volgen na het voortgezet onderwijs:
- MBO: een puur praktische opleiding die erop gericht is om studenten direct op de arbeidsmarkt te krijgen. Deze opleiding duurt 1 tot maximum 4 jaar en is onderverdeeld in 4 niveaus.
- Hogeschool – HBO: een beroepsgerichte opleiding.
- WO (onderzoeksuniversiteit): staat gelijk aan een bachelordiploma en vereist het verplicht volgen van lessen. Deze optie staat alleen open voor VWO’ers en HBO’ers en biedt ook trajecten naar een doctoraat.
05
Master
Masteropleidingen duren gewoonlijk één of twee jaar en kunnen zowel onderzoeks- als semi-universitair zijn. Om toegelaten te worden moet naast de graad een scriptie of onderzoeksvoorstel worden ingediend.
Als je je wilt inschrijven voor een Nederlandse master...
Als je je wilt inschrijven voor een Nederlandse masteropleiding nadat je een Belgisch diploma hebt behaald, is het mogelijk dat je studiepunten moet inhalen door extra vakken te volgen.
06
Doctoraat
Doctoraat, of Ph.D, programma‘s op het gebied van onderzoek. Je krijgt toegang via een toelatingsexamen.
Droom je er al van je onder te dompelen in dit schoolsysteem? Ontdek of het iets voor jou is!
Droom je er al van je onder te dompelen in dit schoolsysteem? Ontdek of het iets voor jou is!
De Nederlandse schoolkalender
De Nederlandse schoolkalender verschilt vooral van de Belgische door de langere vakantiedagen in de herfst- en winterperiode en door een kortere zomervakantie.
De school in Nederland begint over het algemeen op de eerste maandag in september en eindigt in de eerste twee weken van juli, afhankelijk van de regio. Over het algemeen duurt de zomervakantie zes weken, en tijdens het schooljaar wordt ook geprobeerd om elke zes weken een week vrij te hebben. Tegen half oktober hebben Nederlandse studenten een herfstvakantie van een week, terwijl de wintervakantie meestal na 15 december begint en eindigt op de eerste maandag na Nieuwjaar.
De voorjaarsvakantie of krokusvakantie duurt altijd een week en valt rond half februari, maar verschilt van provincie tot provincie; er is ook een vakantie van de laatste week van april tot de eerste week van mei.
Het schooljaar is verdeeld in twee semesters en voor de universiteiten worden de examens gehouden na de wintervakantie en vlak voor de zomervakantie, net zoals in België.
Andere nationale feestdagen dan de Belgische zijn Koningsdag (27 april) en Bevrijdingsdag (5 mei).
De Nederlandse dagindeling
Wat de lagere en middelbare scholen betreft, beginnen de lessen doorgaans rond 8.30 uur en eindigen ze tussen 15.00 en 16.00 uur, van maandag tot en met vrijdag.
Er zijn twee pauzes tijdens de schooldag: een van ongeveer 15 minuten en een langere voor de lunch, waarvoor het gebruikelijk is iets van thuis mee te nemen.
Op middelbare scholen kan het lesrooster ook dagelijks variëren, afhankelijk van de door de leerling gekozen vakken, en in sommige gevallen duren de lessen tot 17.00 uur.
In geval van onvoorziene afwezigheid is het verplicht de school te verwittigen. Een medisch attest is zelden vereist wanneer de leerling terugkeert.
Kan afwezigheid leiden tot een boete? In sommige gevallen wel.
Vooral in het basisonderwijs moet bij ongerechtvaardigde afwezigheid een boete worden betaald.
De vakken en het leerplan in Nederland
Het Nederlandse schoolsysteem laat een aantal keuzevakken toe om het curriculum aan te passen. Gemiddeld volgen leerlingen ongeveer tien vakken (in sommige gevallen tot 15).
Middelbare scholieren kunnen hun eigen curriculum bepalen door verplichte vakken te combineren met enkele keuzevakken. Over het algemeen zijn de verplichte vakken Engels en wiskunde. HAVO-leerlingen moeten aan het eind van het derde jaar kiezen tussen Cultuur en Maatschappij, Economie en Maatschappij en Natuur en Techniek.
Leerlingen die aan het eind van het derde jaar een VWO-klas volgen, moeten in plaats daarvan kiezen tussen Cultuur en Maatschappij, Economie en Maatschappij, Natuur en Gezondheid en Natuur en Techniek.
In zowel de havo- als de vwo-route kunnen leerlingen een vreemde taal als vak kiezen.
De Nederlandse buitenschoolse activiteiten
Nederlandse scholen bieden over het algemeen geen buitenschoolse activiteiten aan. Het is uiteraard mogelijk om verschillende soorten cursussen privé te volgen buiten de schoolomgeving.
Aan het einde van het jaar komen alle leerlingen bijeen tijdens een afstudeerfeest, een soort ‘prom’, een avond die samen wordt doorgebracht om het einde van het laatste jaar van de middelbare school te vieren.
De schoolcijfers in Nederland
In Nederland worden op middelbare scholen numerieke beoordelingen gebruikt. Pas in het laatste jaar van de lagere school (Groep 8) wordt een examen afgenomen, dat een cijfer van 1 tot 5 krijgt (1 is het hoogste en 5 het laagste) en door de leerkrachten wordt gebruikt om te bepalen naar welk type middelbare school zij de leerlingen kunnen verwijzen.
De cijfers variëren van 1 tot 10, maar punten hoger dan 8/9 worden zelden toegekend en alleen aan uitstekende studenten. Om te slagen moet je minstens een 6 halen. Net zoals vaak in België wordt gedaan zijn schriftelijke opdrachten en projecten individueel en zijn mondelinge presentaties in groepsverband.
Dankzij het schoolprogramma dat is opgebouwd op basis van de capaciteiten van de leerling, komt het zelden voor dat een schooljaar wordt overgedaan.
Op universiteiten wordt de student die aan het eind van het jaar het minimum aantal studiepunten niet heeft gehaald, gedwongen om van instelling te veranderen, aangezien hij of zij de richting niet kan halen.
Het Nederlandse middelbare schooldiploma
Er is een eindexamen voor de VWO-route en de score geeft toegang tot particuliere universiteiten, waarvan sommige een gesloten nummer hebben. Voor VMBO– en HAVO-leerlingen beoordelen docenten de tijdens de studie behaalde resultaten, maar er is geen echt eindexamen.
Realiseer je droom om in Nederland te studeren en ontdek het Nederlandse onderwijssysteem
Uit eerste hand ervaren hoe het is om als Nederlander te leven kan iemands horizon verbreden, wellicht dankzij een schooljaar in het buitenland.
Je hoeft niet naar de andere kant van de wereld te gaan om een nieuwe cultuur te ontdekken en jezelf op de proef te stellen. Jezelf redden en een andere taal spreken is niet altijd gemakkelijk, maar door uit je comfortzone te stappen kun je jezelf vinden en uitzoeken welke kant je op moet.
Zij hielp ons met het schrijven van dit artikel:
Viola Luciotto
WEP Buddy
Viola studeert Elektronische Muziek aan het Conservatorium en heeft een passie voor schrijven, muziek en reizen. Ze heeft altijd, op haar eigen kleine manier, geprobeerd verschillende plaatsen in de wereld te bezoeken. Nadat ze in 2016/2017 met WEP een schooljaar in de Verenigde Staten had doorgebracht, vertrok ze voor een Erasmus-semester naar Nederland waar ze opnieuw de kans kreeg om zich met een nieuwe cultuur bezig te houden en veel nieuwe gewoonten en spectaculaire mensen te leren kennen. Na haar afstuderen droomt ze ervan zich in te schrijven voor een Engelstalige masteropleiding Sound Design in het buitenland en ooit als sound designer in de filmindustrie te werken.
