Hoe het Canadese schoolsysteem functioneert

Veel mensen dromen van een jaar in het buitenland, bijvoorbeeld van een studieperiode in Canada. Voordat je beslist te vertrekken, kun je hieronder te weten komen hoe onze school en de Canadese school van elkaar verschillen.

De sterke punten van het Canadese schoolsysteem

De voordelen van het Canadese onderwijs zijn erg talrijk, en kunnen als volgt worden samengevat:

Meer financiering

Het percentage van het bruto binnenlands product dat in onderwijs wordt geïnvesteerd, behoort tot het hoogste van de ontwikkelde landen. De scholen worden zowel door de centrale overheid als door de afzonderlijke provincies gefinancierd. Dit is ook de reden waarom activiteiten voor studenten zeer lage kosten hebben.

Gratis opleiding

De kosten voor de studenten zijn zeer gering. Boeken worden door de school verstrekt en het vervoer naar school of sportfaciliteiten is gratis. Schoolreisjes worden bijna volledig door de school betaald. Een van de weinige dingen die studenten moeten kopen is een sportuitrusting: naast een basispakket hebben ze vaak helmen, scheenbeschermers en geschikte schoenen nodig. Voor sporten als cheerleading, rugby en voetbal kan je het uniform kopen of huren en een deel van de betaalde borg terugkrijgen.

Moderne infrastructuur

De scholen hebben gestandaardiseerde voorzieningen en lijken sterk op elkaar. Ze zijn allemaal innovatief, met nette laboratoria en waardevolle apparatuur. Er is ook geen gebrek aan sportfaciliteiten zoals sportscholen, fitnessruimtes, rugbyvelden en zwembaden. De bibliotheken hebben alle boeken die de leerlingen nodig hebben en er zijn computers en printers beschikbaar. Het logboek is elektronisch en het appel gebeurt vaak op tablets.

Behulpzaamheid tegenover studenten

De docenten staan altijd open voor dialoog, ook tijdens hun pauzes en tijdens de lunch, of het nu gaat om het bespreken van een uit te voeren project, hulp bij het studeren of het oplossen van een probleem. De leraren zijn vaak jong en de relatie is informeler dan in België. Bovendien is er in elke school een ziekenboeg en een psychologisch loket, waar je ook kan praten over seksuele voorlichting en voorbehoedsmiddelen. Niet te verwaarlozen zijn de administratieve efficiëntie en de mogelijkheid om op school gratis bijles te volgen voor het geval sommige in de klas behandelde onderwerpen onduidelijk blijven.

Interactief onderwijs

De uitwisseling tussen studenten en docenten komt ook tot uiting in een meer interactieve onderwijsmethode. Er zijn geen lessen waarin leerlingen passief achter hun bureau zitten en waarvan het enige doel het verwerven van nieuwe kennis is. Cursussen zijn altijd participatief, leerlingen zijn betrokken, samenwerking tussen leeftijdsgenoten wordt gewaardeerd: de school in het algemeen is een plaats van allround onderwijs en opleiding.

Minder stress

De sfeer op school is ontspannen en de concurrentie, als die er al is, is gezond. Ook thuis is er meestal minder werkdruk dan wij in België gewend zijn, waardoor je na afloop van de lessen veel tijd voor jezelf hebt. Vaak zijn de uren op school voldoende om onafgemaakte opdrachten in de klas af te maken of essays en verslagen te schrijven.

Centrum voor sociale contacten

Aangezien de leerlingen er een groot deel van de dag doorbrengen, is de school, die tot laat in de middag open is, ongetwijfeld een centrum van sociale contacten: de leerlingen kunnen er vrienden maken tijdens de lessen, de sportopleiding, de culturele clubs of diverse georganiseerde evenementen. Dit is vooral het geval in kleine dorpen, waar naast de school weinig mogelijkheden zijn voor recreatie en amusement.

Informele kleding

Leerlingen dragen over het algemeen geen schooluniform, met uitzondering van Québec en sommige openbare scholen. Om naar school te gaan, dragen studenten bijna overal waterdichte laarzen en jassen, om die vervolgens uit te doen en in de klas een t-shirts en slippers te dragen. Het is wel belangrijk om geen ongepaste kleding te dragen.

Multiculturele integratie

Canada staat bekend als een van de landen waar de integratie tussen verschillende etnische groepen het meest succesvol is. Diversiteit van huidskleur, godsdienst, sociale achtergrond of seksuele geaardheid is veelal geen factor van discriminatie. Het is volkomen normaal om een professor te hebben die een tulband draagt, of klasgenoten van de tweede generatie of van inheemse volkeren te hebben.

Canadese schooltypes

In Canada zijn er openbare scholen, die talrijker zijn dan private scholen. Je kunt echter niet kiezen naar welke openbare school je gaat, omdat je verplicht bent om naar de school in je woonplaats te gaan. Niettemin vragen leerlingen die in meer afgelegen gebieden wonen vaak om naar een andere school te gaan omdat zij een bepaald vak willen volgen of een bepaalde sport willen beoefenen die op de school in hun woonplaats niet wordt aangeboden.

Het schoolprogramma wordt bepaald door de afzonderlijke provincies van een deelstaat, hoewel het onderwijsaanbod in het hele land als uniform kan worden beschouwd omdat de verschillen minimaal zijn.

Bovendien zijn er in elke provincie schooldistricten die keuzevrijheid hebben als het gaat om voorgestelde initiatieven, buitenschoolse activiteiten en overeenkomsten met sport- en culturele centra.

Het Canadese schoolsysteem

In Canada kunnen kinderen hun onderwijs beginnen op de kleuterschool, die niet verplicht is. De kleuterschool is voor kinderen van 4-5 jaar en duurt twee jaar.

Het eigenlijke onderwijstraject, d.w.z. het traject dat Canadese studenten naar hun afstuderen leidt, is verdeeld in 12 jaar (grades). Van het eerste tot het zesde jaar ga je naar de Elementary school, van het zevende tot het negende jaar naar de Middle school en tenslotte van het tiende tot het twaalfde jaar naar de Secondary school, die overeenkomt met onze middelbare school. Sommige schooldistricten hebben geen Middle school en daar is het onderwijs verdeeld in een basisschool en een middelbare school.

Middelbare scholen duren er minder lang dan in België, namelijk vijf jaar. Je gaat dan door naar twee jaar College en studeert dan af of gaat door met nog eens drie jaar universiteit.

De Canadese schoolkalender

Het schooljaar is verdeeld in twee semesters die lopen van begin september tot eind januari en van begin februari tot eind juni. Soms is het semester zelf verdeeld in twee termijnen.

De scholen gaan over het algemeen open op 1 september en sluiten op 30 juni. De data van de schoolvakanties verschillen van provincie tot provincie. De periodes die het hele land gemeen heeft zijn:

• een week mid-term vakantie in oktober of november
• twee weken met Kerstmis, gewoonlijk van 23 december tot 3 januari
• een week mid-term vakantie in maart of april

In sommige gevallen zijn er ongeveer tien vrije dagen, die elke school zelfstandig kiest: in koudere streken worden ze gebruikt tijdens zogenaamde snow days, wanneer het moeilijk is om het huis te verlaten wegens moeilijke weersomstandigheden, terwijl ze in gebieden met een milder klimaat vaak in het voorjaar worden gebruikt. Sommige dagen zijn ook gewijd aan gebiedsgebonden feesten, zoals de feestdagen van de plaatselijke inheemse bevolking.

De leskalender wordt door sommige scholen per semester beheerd, door andere op een lineaire manier. In het eerste geval worden per semester 4 vakken behandeld. Bij een lineaire organisatie worden meteen 8 vakken gekozen die het hele jaar door worden gegeven.

Vanwege corona hebben veel Canadese districten ervoor gekozen om semesters om te zetten in twee terms. Daardoor verminderden ze het aantal vakken per semester en de aanwezigheid van leerlingen in de schoolomgeving. De leerlingen gaan op wisselende dagen naar school volgens een door de schoolleiding gekozen indeling.

Het Canadese uurrooster

De dagelijkse indeling verschilt van regio tot regio: provincies met een milder klimaat beginnen meestal rond 8.00-8.30 uur, terwijl koudere provincies om 9.00 uur starten. Leerlingen stappen in de school bus en hebben een half uur waarin zij zich op school kunnen melden en naar hun eigen lokaal gaan, waar de leraar het appel doet. Vijf minuten voor de les luister je naar het volkslied, vaak staand en hoor je eventuele mededelingen van de directie. Je hebt dan 10 academische minuten om de boeken die je nodig hebt voor de eerste les uit je kluisje te halen en naar de les te gaan.

De dag van een Canadese student is verdeeld in vijf modules, of periods, die overeenkomen met de verschillende gevolgde classes. Gewoonlijk ga je na de eerste drie naar de kantine, met een lunchpauze die meestal een uur duurt. Je gaat daarna door met de lessen. De school eindigt rond 14.00-14.30 uur (als je om 8.00-8.30 uur begint) of 15.00-15.30 uur (als je om 9.00 uur begint). Na de lessen vinden eventuele sport- en buitenschoolse activiteiten plaats.

Ook tijdens de schooldag kunnen er enkele free periods zijn, die elke leerling zelfstandig beheert: hij of zij kan naar de gymzaal gaan, een praatje maken in de cafetaria of studeren in de bibliotheek.

Vakken in de Canadese scholen

Canadese studenten hebben veel keuzevrijheid en kunnen een persoonlijk studieplan opstellen op basis van hun interesses. Wie dat wil, krijgt advies van een counsellor of adviseur, die de leerlingen kan bijstaan in het kiezen van de te volgen weg of aan het begin van het jaar gekozen leerplan te wijzigen als het niet beantwoordt aan de behoeften, de verwachtingen of het niveau van de leerling.

De vakken die elk jaar worden gevolgd zijn er niet veel, meestal minimaal zes en maximaal acht, en aan elk wordt hetzelfde aantal semesteruren besteed, zodat ze allemaal even belangrijk zijn. Aangezien Canada een tweetalig land is, wordt bovendien in sommige regio’s een groot deel van het curriculum zowel in het Engels als in het Frans aangeboden.

De leerlingen moeten de verplichte vakken volgen, dit zijn Engels, wiskunde en geschiedenis. Soms moeten ze ook wetenschappelijke vakken volgen (biologie, scheikunde, natuurkunde…). Deze zijn meestal verspreid over het hele jaar.

Dan zijn er nog de keuzevakken, die onafhankelijk van het gevolgde jaar kunnen worden gekozen en meestal een semester duren. Het aanbod is zeer breed: er zijn de meer traditionele vakken – zoals biologie, scheikunde, wiskunde, economie en marketing, rechten, psychologie, informatica, vreemde talen (meestal Spaans, Italiaans, Duits en Chinees, maar ook Latijn en Grieks), muziek en gymnastiek – en de vakken die niet gebruikelijk zijn op Belgische middelbare scholen, zoals design, fotografie, toneel, kooklessen, openbaar debat, kunst of naaien. Sommige zijn gekoppeld aan het gebied waar ze worden onderwezen: in Nova Scotia bijvoorbeeld, bekend om zijn kreeften, zijn er cursussen gewijd aan visserij- en voedingswetenschappen, nuttig om het lokale economische beleid te begrijpen.

De buitenschoolse activiteiten in Canadese scholen

Voor buitenschoolse activiteiten, die de leerlingen absoluut moeten bijwonen, moet je je apart inschrijven. Er zijn maar weinig leerlingen die na de les niet sporten of bij en club gaan, vaak zijn enkel degenen die dit niet doen, degenen die seizoenswerk doen (in Canada kun je op je 16e beginnen met werken).

Een sleutelrol is weggelegd voor sport. Het aanbod hangt af van de school, maar kan bestaan uit volleybal, zwemmen, skiën, dansen, voetbal, rugby, hockey, basketbal, zeilen, cheerleading… De keuze van de sportactiviteiten varieert ook naargelang de tijd van het jaar en dus het klimaat: in de herfst bijvoorbeeld basketbal of voetbal, in de winter hockey, tennis of volleybal, in de lente rugby, dan weer voetbal en basketbal. Degenen die in een team spelen trainen bijna elke dag, en in het weekend zijn ze bezig met competitiewedstrijden die ook worden gespeeld op locaties ver van hun woonplaats. De coaches zijn allemaal leerkrachten die overdag andere vakken geven. Als de buitenschoolse activiteiten direct na schooltijd en binnen de schoolomgeving plaatsvinden, is er geen vervoer naar huis, anders zorgt de school bus voor vervoer.

Daarnaast kan je deelnemen aan de culturele activiteiten die de school aanbiedt, zoals toneel, beeldende kunst, band, koor, muziek,… met vaak op het einde van het schooljaar een voorstelling.

Andere evenementen die het hele jaar door plaatsvinden zijn dansfeesten: elke school heeft een homecoming, een prom en dansfeesten gewijd aan de verschillende jaren. Soms wordt er ook een Halloweenfeest georganiseerd. Bovendien wordt er altijd een senior trip gepland voor laatstejaarsstudenten.

De evaluatiecriteria van het Canadese onderwijssysteem

Anders dan in België vindt de beoordeling van de leerlingen bijna altijd schriftelijk plaats. Klassieke academische vakken, met uitzondering van vakken als Engels en Frans, hebben elke twee tot vier weken een toets, vaak een pop quiz.

Mondelinge ondervragingen zijn uiterst zeldzaam. De leerlingen worden aangemoedigd om zich op andere manieren voor de klas uit te drukken: door interactie en het stellen van vragen. Soms wordt een leerling naar het bord geroepen om een nieuw concept uit te leggen. Andere momenten waarop mondelinge interventies plaatsvinden zijn presentaties van groepsprojecten of proefschriften in bepaalde vakken, zoals geschiedenis, Frans of Engels.

Ook bij de praktische vakken wordt de algemene houding in de klas zeer gewaardeerd; het naleven van de regels in het laboratorium is bijvoorbeeld van fundamenteel belang.

Naast de houding op school wordt ook de creativiteit en het vermogen van de leerlingen om met alternatieve oplossingen te komen, als zeer belangrijk beschouwd. De wordt veel aandacht besteed aan probleemoplossend denken.

De schoolcijfers in Canada

De cijfers worden uitgedrukt in letters, maar vaak staat er ook een evaluatie in honderdsten naast. Volledig slagen is C (60 in cijfers), D is een grensgeval.

Er wordt gekeken naar de vooruitgang die een leerling in een jaar boekt, maar nog meer naar de vooruitgang gedurende de hele opleiding.

Aan het eind van het semester krijg je een rapport, maar wat echt telt is het eindejaarsrapport, dat je krijgt na het maken van de eindtoetsen. De examens voor de verplichte vakken zijn op alle scholen hetzelfde, terwijl die voor de keuzevakken door elk afzonderlijk instituut worden gemaakt.

Het Canadese middelbare schooldiploma

Net zoals in België vindt het eindexamen in Canada plaats aan het eind van het jaar.

Het eindcijfer wordt niet gegeven door een wiskundig gemiddelde. Het wordt bepaald door het gemiddelde van de eindexamens van de verschillende jaren, het aantal studiepunten (hoe meer hoe beter, vooral voor degenen die van plan zijn naar de universiteit te gaan) en vooral de vooruitgang van de student in de loop van zijn studie.

Ben je klaar om het Canadese onderwijs zelf te ervaren?

Voordat je in Canada gaat studeren en misschien een jaar in het buitenland doorbrengt, is het handig om inzicht te hebben in hoe het Canadese schoolsysteem werkt. Eenmaal je een geschikt studieprogramma hebt gekozen, kan je genieten van een onderwijsaanbod van hoog niveau.

Een schoolprogramma in Canada is een droom van veel Belgische jongeren. Het is niet alleen een kans om Canada te ontdekken, maar ook om je CV te verrijken en op eigen benen te staan.