Ook in Duitsland speelt onderwijs een belangrijke rol in de samenleving. Een buitenlandse student kan het idee om in het Duits naar school te gaan beangstigend vinden, maar leven als uitwisselingsstudent in Duitsland kan absoluut een verrijkende ervaring zijn. In dit artikel leggen we je uit hoe het Duitse schoolsysteem werkt.
Het Duitse leven bestaat voornamelijk uit gezinstijd, werk- of schoolverplichtingen en reizen. Een schooljaar in het buitenland is een geweldige kans om je onder te dompelen in het dagelijkse Duitse leven, academische- of werkmogelijkheden te verkennen en mensen van over de hele wereld te ontmoeten. Zou het iets voor jou kunnen zijn?
De sterke punten van het Duitse schoolsysteem
Het Duitse schoolsysteem lijkt op bepaalde vlakken zeker op het Belgische, maar er zijn ook interessante verschillen. We overlopen hier enkele belangrijke kenmerken van het Duitse schoolsysteem.
Deelname aan de lessen
Tijdens de lessen moedigen de leraren klasparticipatie aan. Vragen stellen en actief deelnemen aan oefeningen is ook een goede manier om de taal te oefenen en plezier te maken onder schooltijd.
Groepswerk
De lessen zijn interactief en vaak erop gericht om samen te werken met je klasgenoten. Zo zijn er ook verschillende groepswerken en praktijkgerichte lessen.
Relatie met leraren
In Duitse scholen moedigen de professoren aan om ideeën uit te wisselen en zijn ze heel toegankelijk om (internationale) studenten te begeleiden. De relatie blijft formeel, maar leraar en leerling staan kortbij elkaar om zo het leerproces te bevorderen.
Geplande toetsen
Ook in Duitsland zijn er geplande toetsen doorheen het hele schooljaar, waar studenten zich op kunnen voorbereiden.
Het Duitse schoolprogramma
De leerplicht in Duitsland begint op 6-jarige leeftijd met de basisschool en eindigt op 18-jarige leeftijd. Op 10-jarige leeftijd maken leerlingen een eerste keuze over hoe ze hun opleiding willen voortzetten. De beslissing wordt, samen met de ouders, genomen op basis van een beoordeling van de leerkracht waarin de sterke en mindere punten van de leerling naar voren komen. Hieronder geven we een overzicht van hoe het Duitse schoolsysteem is opgebouwd.
01
Kleuterschool
Kindergarten, of kleuterschool, is niet verplicht en verwelkomt kinderen tussen 3 en 5 jaar. Het hoofddoel van de kleuterschool is het kind te helpen socialiseren en te integreren in de Duitse manier van leven. Kinderdagverblijven zijn doorgaans geopend van maandag tot en met vrijdag, maar in sommige gevallen worden ook activiteiten in het weekend aangeboden.
02
Basisschool
De Duitse basisschool, of Grundschule, is er voor kinderen van 6 tot 10 jaar. De eerste schooldag wordt traditioneel gevierd met een Schultute, een versierde papieren kegel gevuld met snoep en lekkers om het avontuur goed te beginnen.
Al op de lagere school wisselen kinderen per les van klas. Aan het einde van de lagere school moeten ze kiezen welke weg ze verder inslaan.
03
Middelbare school
De middelbare school is verdeeld in drie vormen waaruit je kan kiezen:
- Hauptschule: vergelijkbaar met onze beroepsscholen, meestal als voorbereiding op een beroepsopleiding. Deze opleiding is eerder praktijkgericht. Hier haal je ook je rijbewijs en in het laatste jaar volg je een stage in een gekozen vakgebied.
- Realschule: vergelijkbaar met onze technische opleiding. Je leert er ook twee vreemde talen en de nadruk ligt op zakelijke vakken; perfect voor wie later een meer administratieve job wil uitvoeren.
- Gymnasium: vergelijkbaar met onze ASO-opleiding. Deze opleiding vraagt ook verschillende uren individuele studie buiten de schooluren. Aan het eind daarvan leg je het Abitur af, een soort eindexamen.
04
Verenigde school, een flexibeler alternatief
De verenigde school doet een poging om alle leerlingen in één klas op te nemen door hun de mogelijkheid te bieden vakken te volgen die naar moeilijkheidsgraad zijn ingedeeld. Op deze manier kan iedereen een concurrerende academische voorbereiding krijgen op basis van zijn capaciteiten. Deze mogelijkheid bestaat echter niet in alle deelstaten (een soortgelijke onderverdeling als in onze Belgische provincies).
Voorstanders van dit systeem zeggen dat de goede leerlingen hierbij de zwakkere leerlingen naar boven trekken en dat zo kinderen uit verschillende sociale lagen elkaar op school leren kennen. Tegenstanders daarentegen denken dat veel leerlingen samenzetten met verschillende niveaus niet iedereen de juiste ondersteuning kan bieden en dat de zwakkere leerlingen de goede juist naar beneden kunnen trekken.
05
Beroepsopleiding: een bijzonderheid van het Duitse onderwijsstelsel
De Duitse beroepsopleiding is gebaseerd op een stage in een bedrijf in de gekozen sector. Deze stage duurt minstens drie jaar, waarin de student wordt getest met praktische opdrachten en theoretische lessen, in de meeste gevallen één dag per week.
Aan het einde van de leertijd legt de leerling een examen af. Vervolgens kan na vijf jaar werkervaring een tweede examen worden afgelegd waar hij of zij de kwalificatie van Meister kan behalen, wat dan weer voldoende is om een eigen bedrijf op te starten.
06
Universiteit
Duitse universiteiten volgen de Europese normen en het is mogelijk om er binnen te komen als je in het bezit bent van een diploma. Met het eindwerk kun je een graad halen, maar anders dan in België word je pas na je promotie ‘Doktor’.
Droom je ervan om je onder te dompelen in het Duitse schoolsysteem? Ontdek of het iets voor jou is!
Droom je ervan om je onder te dompelen in het Duitse schoolsysteem? Ontdek of het iets voor jou is!
De Duitse schoolkalender
De Duitse schoolkalender voorziet in enkele lange vakanties gedurende het jaar en elke deelstaat kiest de dag waarop de school gesloten is. De reden hiervoor is simpel: ze proberen files op de snelwegen te vermijden bij het einde van het schooljaar.
Gedurende het jaar kijken de leerlingen uit naar Herbstferien (twee weken in de herfst), Weihnachtsferien (kerstvakantie) en Osterferien (paasvakantie). Ondanks de lange vakanties hebben de leerlingen over het algemeen een zeer druk rooster dat hen meerdere uren op school houdt, denk aan het Gymnasium, dat tot 40 uur per week kan oplopen.
De lijst van schoolsluitingen wordt aangevuld met zes weken in de zomerperiode en enkele feestdagen:
- 3 oktober: Dag van de Duitse eenheid (Tag der deutsche Einheit)
- 31 oktober: Hervormingsdag (Reformationstag)
Het Duitse schooljaar begint over het algemeen tussen augustus en september en duurt tot juni/juli. De lessen duren niet 50 minuten zoals in België, maar 45 minuten; de pauzes zijn langer en duren 20 minuten.
Duitse vakken en hun syllabus
In het Duitse schoolsysteem kunnen leerlingen bepaalde vakken kiezen om hun curriculum aan te passen, maar pas vanaf het tiende jaar. Daarvoor hebben de leerlingen verplichte vakken die een uitgebreide en degelijke opleiding voor iedereen mogelijk maken.
Duitse buitenschoolse activiteiten
Duitse scholen bieden over het algemeen geen buitenschoolse activiteiten aan en leerlingen die een sport willen beoefenen, doen dat in sportcentra buiten de school. Vrije tijd wordt vaak besteed aan huiswerk en uitgaan met vrienden.
Schoolcijfers in Duitsland
In Duitsland zijn de cijfers heel anders dan in België: voor de middelbare school variëren ze van 1 tot 6, waarbij 1 het hoogste cijfer is en 6 een ernstige onvoldoende. Een 4 staat voor een voldoende. Een andere bijzonderheid is de afwezigheid van de semesterrapporten, vervangen door de accreditatie van een cijfer voor elk vak, zeer vergelijkbaar met het systeem dat in Belgische hogescholen en universiteiten wordt gebruikt.
Het Duitse middelbare schooldiploma
Het Duitse eindexamen wordt afgenomen in het laatste jaar. Sommige scholen voorzien ook in een eindtoets aan het eind van het tiende jaar, die het einde van het standaardonderwijs markeert en het mogelijk maakt het leerplan voor de laatste twee jaar aan te passen aan de voorkeuren van de student.
Met deze vier onderdelen moet rekening worden gehouden bij de keuze van de vakken voor de jaren elf en twaalf:
- Een wetenschappelijk vak
- Een humanistisch vak
- Een vreemde taal
- Een vierde vak naar keuze
Al deze onderwerpen worden getoetst tijdens het eindexamen.
Nu je meer over het Duitse schoolsysteem weet, ga zelf op ontdekking!
Het Duitse schoolsysteem ervaren is een kans die je leven kan veranderen, bijvoorbeeld door een schooljaar in het buitenland.
Hoewel de Duitse cultuur soms wat afstandelijk kan overkomen, zul je al snel beseffen dat het een geweldige keuze is om je vaardigheden te verbeteren en je te doen groeien als persoon. Trek je stoute schoenen aan en ga op ontdekking!
