Szkoła we Francji: jak wygląda francuski system edukacji

Szkoła we Francji to jeden z najczęstszych wyborów pośród uczniów wybierających się na roczną wymianę za granicą. Zanim zdecydujesz się na rok we Francji, zapoznaj się z tym, jak działa system szkolnictwa we Francji, jakie oceny otrzymują uczniowie, jak wyglądają zajęcia, jest tu wiele rzeczy do odkrycia.

Zalety francuskiego systemu edukacji  

Ze wszystkich zalet jakie ma edukacja we Francji, można wyróżnić: 

Ocena umiejętności bez ocen

Szkoła we Francji stawia na ocenę ucznia bez używania stopni. Obecnie francuska szkoła unika tworzenia atmosfery wyścigu szczurów, a stara się wzbudzić pasję do danego przedmiotu i nauki samej w sobie.  

Infrastruktura

Francuska szkoła jest świetnie wyposażona w nowoczesne narzędzia do nauczania: komputer, tablety, tablice interaktywne, nowoczesne sale gimnastyczne itp.

Podejście empiryczne

Sposób nauczania stawia na podejście praktyczne, przede wszystkim w procesie nauczania przedmiotów ścisłych. Szkoła we Francji oferuje zajęcia praktyczne z biologii, gdzie uczniowie uczą się anatomii zwierząt na autentycznych preparatach, na uniwersytetach mają obowiązkowe staże, żeby nabywać umiejętności praktycznych w danym zawodzie. System edukacji we Francji stawia na przygotowanie uczniów do wejścia na rynek pracy.

Darmowa edukacja  

Szkoły publiczne we Francji są darmowe. Uczniowie muszą kupić jedynie przybory szkolne takie jak zeszyty i długopisy. Wycieczki szkolne również są po stronie szkoły, często są finansowane z funduszy unijnych. Podobnie w kwestii edukacji wyższej, uniwersytety we Francji nie kosztują wiele.

Laicka szkoła

System edukacji we Francji nie jest związany z Kościołem, zatem na lekcjach religii stawia się na poznawanie innych kultur i umożliwia się dyskusję na takie tematy. Edukacja we Francji pozwala na lepsze i głębsze zrozumienie różnic kulturowych w otaczającym świecie.

Mniej zadań domowych

Uczniowie spędzają wiele godzin w szkole, dlatego ilość zadań domowych jest mniejsza. Szkoła we Francji, stawia na pracę i naukę w klasie, w czasie godzin lekcyjnych.

Szkoła we Francji ciekawostki 

We Francji funkcjonują zarówno szkoły publiczne jak i prywatne. Ten podział jest bardzo podobny do tego jaki znamy z Polski.  

Szkoła we Francji oferuje bardzo wysoki poziom nauczania. W obu trybach szkół mamy ten sam zakres przedmiotów i oba typy szkół objęte są tymi samymi prawami i wymaganiami. 

• System edukacji we Francji wymaga, aby nauczyciele mieli takie same kwalifikacje, niezależnie czy uczą w szkole prywatnej czy publicznej. Wszyscy muszą zdać te same egzaminy i wykazać się wiedzą na tym samym poziomie. 
• Prywatna szkoła we Francji, będzie zwykle placówką katolicką, a francuskie szkoły publiczne są laickie. W szkołach laickich nauka religii wpleciona jest w inne przedmioty, takie jak historia, a w placówce prywatnej przewiduje się na naukę religii dodatkowe godziny.
• Dokładniej rzecz ujmując, oba typy szkół oferują nauczanie historii religii, ale to w szkołach prywatnych kładzie się większy nacisk na aspekt duchowy. Co ważne, nie jest to przedmiot obowiązkowy, to uczniowie wybierają czy chcą się tego uczyć.
   

Od czego zależy wybór między szkołą prywatną a publiczną?  

Oprócz kwestii religijnej, rodzice chcą, aby ich dziecko otrzymało więcej uwagi nauczyciela podczas procesu edukacji. System edukacji we Francji przewiduje, podobnie jak w Polsce, rejonizację, a więc uczniowie chodzą do szkoły zależnie od miejsca zamieszkania, co ma stanowić tzw. la mixité sociale, czyli brak podziału klasowego. Niektórzy rodzice, wolą jednak wysłać dziecko do szkoły w innym rejonie.
 

Edukacja we Francji

Poniżej zobaczysz jaki jest ogólny podział na rodzaje szkół we Francji. 

École maternelle – etap przedszkolny 

Nauka we Francji jest obowiązkowa, dotyczy to dzieci od 3.roku życia, ten etap edukacji trwa trzy lata. École maternelle zarządzana jest przez władze lokalne. Każdy z trzech lat jakie dziecko spędza na etapie przedszkolnym ma swoją nazwę: 

• Petite Section – dziecko między 3. a 4. rokiem życia 
• Moyenne Section – dziecko między 4. a 5 rokiem życia 
• Grande Section– dziecko między 5. a 6. rokiem życia 

École élémentaire – szkoła podstawowa 

Szkoła podstawowa we Francji dotyczy dzieci od szóstego roku życia. Ten etap szkolny trwa pięć lat i dzieli się na trzy części:  

• CP – Cours Préparatoire – dziecko między 6. a 7. rokiem życia
• CE1 i CE2 – Cours Élémentaire 1 i 2 – dziecko między 7. a 9. rokiem życia
• CM1 i CM2 – Cours Moyen 1 i 2 – dziecko między 9. a 11. rokiem życia

Collège – szkoła średnia 

Szkoła średnia we Francji rozpoczyna się w wieku 11 lat i trwa cztery lata, każdy etap nosi swoją odrębną nazwę: 

• Sixième – 6ème – uczeń między 11. a 12. rokiem życia  
• Cinquième 5ème – uczeń między 12. a 13. rokiem życia  
• Quatrième – 4ème – uczeń między 13. a 14. rokiem życia  
• Troisième – 3ème – uczeń między 14. a 15. rokiem życia 

Lycée -liceum  

Szkoła średnia we Francji rozpoczyna się dla osób, które skończyły 16 rok życia i trwa trzy lata. Podobnie jak we wcześniejszych etapach, tutaj też każdy rok ma swoją nazwę: 

• Seconde – 2nde – uczeń w wieku: 15-16 lat 
• Première – 1ere – uczeń w wieku: 16-17 lat 
• Terminale – uczeń w wieku: 17-18 lat 

Licea we Francji, to bardziej złożona kwestia, bo rozróżnia się ich kilka typów. Szkoła średnia we Francji dzieli się na trzy rodzaje placówek, ale wszystkie z nich mają w nazwie: Lycée 

• Voie/Lycée Général – liceum ogólnokształcące 

Podobnie jak w Polsce, system edukacji we Francji przewiduje licea ogólnokształcące profilowane. W liceum we Francji uczniowie mogą wybrać jaki profil klasy będą mieli. We francuskim liceum znajdziemy trzy rodzaje klas, w których realizowane będą w większości przedmioty: ścisłe (S – Scientifique), humanistyczne (L – Littéraire) i nauki ekonomiczne- społeczne (Économique et Social – ES).  

• Voie/Lycée Technologique – technikum 

Ten typ szkoły we Francji oznacza, że wybierasz naukę pod kątem umiejętności technicznych. System edukacji we Francji przewiduje typy klas do wyboru, gdzie uczeń decyduje czy woli uczyć się o informatyce, energetyce czy architekturze, rysunku technicznym albo czy woli rozwijać się w laboratoriach biologicznych lub chemicznych, do wyboru są także tematy związane z zarządzaniem np. marketing, komunikacja, księgowość. Oprócz tego system nauczania we Francji oferuje szkoły, które umożliwiają naukę muzyki, tańca, agrobiznesu, hotelarstwa i wielu innych użytecznych kierunków.  

• Voie/Lycée professionnel – szkoła branżowa 

To rodzaj szkoły średniej we Francji, który może odpowiadać naszym szkołom branżowym, a to uczeń decyduje czy chce kontynuować dalszą naukę, czy od razu po ukończeniu szkoły zająć się pracą w wyuczonym zawodzie.  

System edukacji we Francji przewiduje też opcję dla uczniów, którzy skończyli 16 lat (obowiązek szkolny dla francuskich uczniów trwa do 16. roku życia) i chcą zacząć pracować jak najszybciej. Uczeń, który chce podjąć pracę jak najszybciej musi podejść do egzaminu CAP i otrzymać certyfikat, który pozwoli na przerwanie nauki. Ta szkoła średnia kończy się egzaminem dojrzałości, a uczniowie odbywają staże w swojej branży i dzięki temu poznają rynek pracy. 

Université   – uniwersytet 

System edukacji we Francji, na tym etapie jest dość podobny do polskiego, ze względu na standardy unijne. Niemniej jest kilka drobnych różnic, które mają wpływ na decyzję o wyborze danej uczelni za granicą. 

System edukacji we Francji jest zorganizowany tak, aby uczniowie już na wczesnym etapie swojej ścieżki edukacyjnej świadomie wybierali kolejne etapy nauki. Uczeń, który chce studiować na renomowanej uczelni, już pod koniec podstawówki musi zacząć myśleć o wyborze odpowiedniego liceum, aby potem móc aplikować na wymarzone studia.

Uczelnie we Francji oferują trzy opcje dla swoich studentów:

• Université: cykl trzyletni (Licence), tak jak w Polsce licencjat, a po tym cykl dwuletni (Master) czyli studia magisterskie. Tutaj nie ma egzaminów wstępnych. Oprócz uniwersytetów publicznych, system edukacji we Francji umożliwia naukę na uczelniach technicznych, która kończy się otrzymaniem dyplomu – Diplôme Universitaire de Technologie (DUT) lub  Brevet de Technicien Supérieur (BTS), po tym możliwe jest uzupełnienie edukacji o kolejny rok, podczas którego należy odbyć staż, po którym przygotowuje się pracę na ten temat zgodny z kierunkiem studiów.

• Grandes Écoles: mówimy tu o nauce na wyższym poziomie, która dotyczy różnych sektorów np. ekonomia, politologia i inżyniera, tutaj przyjęcie na studia poprzedzone jest konkursem. Uczelnie wyspecjalizowane w tych kierunkach są głównie prywatne, a publiczne mają ograniczoną liczbę miejsc. Bardzo często zanim wybierze się na taką uczelnię trzeba przejść specjalne dwuletnie szkolenie przygotowawcze. 

• Écoles Normales Supérieures: te szkoły we Francji przygotowują przyszłych nauczycieli i badaczy naukowych; jest kilka takich placówek wyspecjalizowanych w tej dziedzinie tak jak le Écoles de Management, Écoles d’Ingénieur, Écoles d’Art et d’Architecture i  Instituts d’Etudes Politiques. 

Doctorat – doktorat 

Aby otrzymać ten tytuł naukowy, należy najpierw postawić pytanie badawcze związane z projektem, który został uzgodniony z promotorem, czyli z profesorem, który czuwa nad projektem.  Studia doktoranckie trwają od około trzech do pięciu lat i kończą się obroną pracy przed specjalną komisją. Każdy kto chce skończyć studia doktoranckie musi być aktywnym w projektach badawczych i pisać artykuły naukowe. 

Kalendarz roku szkolnego we Francji

Organizacja roku szkolnego we Francji jest inna niż, ta w Polsce, bo francuscy uczniowie mają regularne przerwy od nauki, co sześć lub osiem tygodni. Przerwy w nauce trwają dwa tygodnie, a wyjątkiem jest przerwa wakacyjna, która trwa dwa miesiące.  

• Pierwszy poniedziałek września: rozpoczęcie roku szkolnego we Francji  
• Koniec października-początek listopada przerwa dla wszystkich uczniów w kraju  
• Koniec grudnia – początek stycznia: przerwa trwająca od świąt Bożego Narodzenia i Trzech Króli (podobnie jak w Polsce, we Francji, to dzień wolny od pracy i nauki)– ponownie przerwa dla wszystkich uczniów tak samo  
• Koniec lutego – początek marca, czyli ferie zimowe, podobnie jak w Polsce, jest kilka tur dla danych regionów, a o terminach decyduje Rząd;  

• Kwiecień: przerwa wiosenna, tutaj podobnie system edukacji we Francji przewiduje podział na tury według regionów; 
• Początek lipca – początek września: wakacje letnie. Dni wolne w wakacje przypadają zawsze w tych samych terminach, dla wszystkich uczniów we Francji. 

Plan zajęć we francuskiej szkole

Francuski plan lekcji jest bardzo podobny do polskiego. Dzieci w wieku przedszkolnym rozpoczynają zajęcia między 8:00  a 8:30 do 11:30-11:45, następnie mają przerwę i kolejne bloki zajęć rozpoczynają się około 13:45-14:00 i trwają do 16:30, wyjątkiem jest środa, która jest dniem odpoczynku. 

Szkoła podstawowa we Francji wygląda podobnie, ale środa jest dniem wolnym. Szkoła średnia we Francji przewiduje zajęcia między 8:00 a 17:30, środa jest dniem sportu.
Należy mieć na uwadze, że w niektórych szkołach we Francji można znaleźć kilka różnic w realizacji planu lekcji. Wszystko zależy od rodzaju szkoły, do której się uczęszcza. System edukacji we Francji przewiduje, że uczniowie będą mieli tzw. okienka w planie zajęć, niektóre dni będą się kończyć wcześniej, a inne później.

Nauka we Francji, to nie tylko przyjemności, ale też obowiązki. Jeżeli planowana jest nieobecność ucznia na zajęciach, wówczas należy przedstawić zwolnienie lub zaświadczenie od lekarza odnośnie planowanej absencji. Dzięki elektronicznemu rejestrowi obecności, szkoła jest w stanie monitorować kto jest obecny, a kto nie. W razie potrzeby administracja szkoły od razu zawiadamia rodziców lub opiekunów ucznia. 

Przedmioty szkolne we Francji  

Powoli z każdym rokiem edukacji we Francji, uczniowie zauważają, że liczba przedmiotów wzrasta, żeby poszerzyć wcześniej zdobytą podstawową wiedzę z danej dziedziny. 

Liceum we Francji, oprócz przedmiotów obowiązkowych, które są jednakowe dla wszystkich szkół, takich jak matematyka czy francuski, mają przedmioty fakultatywne, zależne od typu szkoły i klasy jaką wybrali. System edukacji we Francji umożliwia uczniom nabywanie umiejętności kierunkowych dla rozwoju kompetencji na rynku pracy w przyszłości.  

Plan i zajęcia pozaszkolne/ dodatkowe 

Podobnie jak w Polsce, szkoła we Francji nie daje możliwości swobody wyboru, lecz to państwo narzuca sposób i plan nauczania.  

Jest to tak samo na poziomie szkoły średniej jak i uczelni wyższych, system nauczania we Francji przewiduje, że studenci uczą się przedmiotów zgodnie z wybraną przez siebie specjalizacji.  

Oprócz szkolnego planu zajęć, bardzo często szkoły we Francji prezentują bogatą ofertę zajęć dodatkowych i klubów lub kół zainteresowań po szkole. Niestety, uczniowie mają bardzo napięty grafik zajęć i często nie są w stanie wykorzystać w pełni szans uczęszczania na wszystkie zajęcia, na które by chcieli. Poza tym wielu uczniów uczęszcza na zajęcia prywatne. 

Na koniec danego etapu edukacji przewidziany jest bal dla uczniów ostatnich klas. Uczniowie uczestniczą w wielu interdyscyplinarnych projektach, w które są osobiście zaangażowani, czyli np. wystawy, badania naukowe, wycieczki i wizyty w interesujących miejscach.

System oceniania we Francji  

Na początku pomysł ten był realizowany tylko w szkołach podstawowych, a teraz wszedł na dobre do szkół średnich. Dzisiaj system nauczania we Francji przewiduje ocenę ucznia bez wystawiania ocen na podstawie jednego testu, lecz na podstawie zdobytej wiedzy.

Natomiast na uniwersytecie pozostaje system oceniania w skali od 1 do 20 i to dotyczy wszystkich egzaminów. Zaliczenie przedmiotu liczy się według ogólnokrajowego progu punktów. Na koniec warto dodać, że francuscy uczniowie nie zawsze zaliczają testy, wówczas preferuje się podejście do testów za rok, ale po uprzednim zapisaniu się na inny kurs kierunkowy. 

Egzaminy końcowe

System edukacji we Francji jest podobny do tego w Polsce. Każdy uczeń musi podejść do egzaminów końcowych na poszczególnych etapach nauki. 

Egzamin dojrzałości nazywa się Bac, skrót odi Baccalauréat. Różnica jest jest taka, że we Francji uczniowie podchodzą do pierwszej części na koniec przedostatniego roku nauki. 

Na koniec Première przewidziany jest test pisemny ze wszystkich przedmiotów dodatkowych, test pisemny i ustny z francuskiego oraz z przedmiotów L i ES (humanistyczne (L – Littéraire) i nauki ekonomiczne- społeczne (Économique et Social – ES)).; natomiast na koniec Terminale należy zdać egzamin ze wszystkich przedmiotów. 

Egzaminy odbywają się w czerwcu i zwykle trwają tydzień.
Oceny mierzone są w dwudziestkach, system oceniania we Francji dzieli się na oceny: pomiędzy 12 a 14 odpowiada ocenie dostatecznej, czyli Assez Bien, te pomiędzy 14, a 16  to rezultat dobry, czyli Bien, noty między 16 a 18 to rezultat bardzo dobry czyli Très Bien. Uczniowie, którzy otrzymują noty między 18 a 20 otrzymują wyróżnienie, czyli Félicitations du jury. 

Na każdym etapie edukacji system nauczania we Francji opiera się, na średniej ocen zarówno z testów w ciągu roku, jak i z testów końcowych w czasie ostatnich trzech lat nauki.  

Nauka we Francji: sprawdzian i spełnienie marzeń

Szkoła we Francji, z pewnych względów różni się od polskiej szkoły, wybierając się do szkoły średniej we Francji na pewno trzeba rozważyć metody dydaktyczne, tryb prowadzenia zajęć i organizację roku szkolnego.

Stawiając na edukację we Francji, każdy uczeń z pewnością wzbogaci się o nowe znajomości, pozna inne metody nauczania, rozwinie się w dziedzinie, która go interesuje, zdobędzie wiedzę praktyczną i nauczy się języka, a to wszystko doprowadzi do zbudowania świetnego CV i otworzy świetlaną przyszłość na rynku pracy.
 

Rok za granicą, to świetny sprawdzian, który pozwoli Ci na wyjście ze strefy komfortu i poszerzy Twoje horyzonty. Doświadczysz nowego podejścia do nauki i edukacji, a rok szkolny we Francji stanie się dla Ciebie niezapomnianym doświadczeniem.